‘Ieuw, zie dat!’ Eén van de leerlingen wijst op een varken die drinkt van de plas van het andere varken dat staat te plassen. Dat is één van de dingen waarmee het varken zeker niet op ons mensen lijkt. Maar wanneer we beginnen over hoe een varken op een mensen lijkt, wordt in één adem de transplantatie van de hartklep genoemd.
Zindelijk
In ons dagelijks werk met de varkens, ervaren we meer overeenkomsten tussen ons mensen en de varkens. Varkens zijn intelligent, bijna net zo als de boerin…haha. Ze hebben een dagritme, waarbij ze vooral in de vroege uurtjes actief zijn (oké daar herkent waarschijnlijk niet iedereen zich in) en aan het einde van de middag. Wat doen ze in de tussentijd…precies slapen! Ook daarin valt de herkenning een beetje weg. Maar een belangrijke overeenkomst, waar wij als verzorgers gebruik van maken is het feit dat de kleine biggetjes alles leren van de moeder en daarmee ook de zindelijkheid! Eigenlijk zoals het in het voorhuis ook gaat. Ik weet nog goed dat Aniek zindelijk was, eindelijk de luiers voor goed de deur uit. Heerlijk!
Hebben varkens dan ook een wc? Nou ja, een beetje wel. In de biologische varkenshouderij proberen wij de verblijven zo in te richten dat er een slaap en lig plek is bedekt met stro, een plek om te eten en een plek om te poepen en plassen of zoals wij dat zeggen ‘te mesten’. Meestal is dat buiten op de roosters, waardoor alles direct in de put valt. Weg, foetsie, niet vies. Zie het als doortrekken van de wc. Op papier is een varken zindelijk en zullen ze niet gauw poepen waar ze willen slapen of eten. Met name dat ‘willen’ slapen is een belangrijke. Het moet er wel fijn en comfortabel zijn om te liggen. Dat wil zeggen een fijne temperatuur, geen tocht of rare luchtstromen. Dat is dus op papier. In de praktijk is het niet zo eenvoudig om het zo te houden. Biologische varkens kunnen 24 uur per dag 7 dagen in de week naar buiten. Hiervoor is er een dus een doorgang naar buiten. Dat maakt ook dat het klimaat binnen niet volledig te sturen is. Waarmee het ideale plaatje van lig plek binnen, niet altijd zo eenvoudig is als het op papier te tekenen is.
Voeden en opvoeden
Met onze nieuwe stal is, waarin de zeugen met kleine biggetjes een eigen bungalow tot hun beschikking hebben, is het ons gelukt! Al ruim 10 jaar, vanaf dat we over geschakeld zijn naar een biologische varkenshouderij, zijn we aan het stoeien geweest met het poep en pies gedrag van de vleesvarkens. Ja, waar kun je druk mee zijn. Nou vooral vieze mest uit de hokken halen en schoon stro er weer in doen. 3x per week! En als je dan het hok had verschoond, was het aan het eind van de dag soms al niet meer te zien. Niets geen zindelijkheid. Maar hoe zit dat dan? Dat heeft alles te maken met opvoeding. Hoewel het soms wel zo lijkt, dat het bij varkens alleen om voeden gaat, gaat het ook om opvoeden. En hoe mooi, dat de biggen dat van de zeug leren. Nee niet van ons, zoals dat in het voorhuis is gegaan. Luier af en tig keer per dag op de wc zetten. Nee, de zeug geeft het goeie voorbeeld. Buiten de bungalow (en daarmee de slaap en lig plek) boven de roosters, daar staat de zeug na het eten te poepen en plassen. Dat zien en ruiken de biggen en doen het na. Check, bingo! Ook als de zeug weg is, houden de biggen de bungalow droog en schoon. En nogmaals check, bingo! Ook in de andere stal, de vleesvarkensstal, houden ze de lig plek schoon en droog. Wat een zoektocht 10 jaar lang en nu lijkt het toch echt zo te zijn. Wat kan een boer dan blij zijn. Het geeft een beetje hetzelfde gevoel als toen Aniek zindelijk was. Luiers voorgoed de deur uit. Heerlijk.
Zo eenvoudig…?
Helaas is het daarmee niet volledig opgelost. Want net als bij kinderen (en wellicht ook volwassenen…) als je de laat bij de wc bent, gaat het toch fout. Ook dat geldt voor varkens. En wanneer kom je te laat bij de wc? Niet heel smakelijk, maar wel een mogelijkheid, juist, als je diarree hebt! En zo is het ook bij varkens. Komen we toch even terug bij voeden. Als varkens dunne mest hebben, laten ze het snel lopen, hebben ze niet de tijd om bij de wc te komen (lees buiten) en is het foute boel. En dan toch verschil bij mensen, als ze eenmaal op de lig plek zijn begonnen, dan bestempelen ze dat ook als wc. Foute boel dus! Het is dus niet zo eenvoudig als het op papier lijkt.