Category Archives: Nieuws

Nee, niet mijn uitspraak, maar van één van de leerlingen van Het Kompas uit Nieuwleusen. Zij waren hier voor een boerderijles vanuit het programma Kerngezond Dalfsen. Is er dan iemand ziek? Nee, zeker niet!

Met een glimlach begint Rita, onze dierenarts, te blozen van de uitspraak. ‘Zo ben ik nog nooit genoemd.’ Even eerder had ik de kinderen vertelt dat ze geluk hadden vandaag. ‘De dierenarts komt ook vandaag en zij gaat kijken of de grote moedervarkens, de zeugen, biggetjes in de buik hebben.’ ‘En jullie mogen dit samen met haar bekijken.’ Hoe mooi en bijzonder kan het zijn voor kinderen, maar vergeet de ouders ook niet. De ouders zijn er niet alleen voor het vervoer van de kinderen, maar ook zij mogen mee doen met de boerderijles en beleven die net zo mee als de kinderen.

Vaste factor

Rita, varkensarts bij De Oosthof Dierenartsten, komt elke vier weken op ons bedrijf. Dit is verplicht vanuit de Nederlandse wet- en regelgeving. Waarom? Op die manier houdt een externe partij zicht op het dierenwelzijn op de varkenshouderijen in Nederland. En zo dus ook op mijn bedrijf. Het is niet alleen een verplichting, maar met haar vier wekelijkse bezoek is zij een vaste factor en sparringpartner op mijn bedrijf. Met haar bespreek ik wat te doen en hoe te handelen bij eventuele zieke dieren, opvallende en/of afwijkende gedragingen van de dieren en bespreken we samen hoe we andere zaken op gebied van dierenwelzijn kunnen verbeteren. En ja, af en toe hoort er bij het bezoek een stukje boerderij educatie bij!

Biggetjes in de buik? Of niet…

Rita en ik vinden elkaar in het plezier en enthousiasme voor ons vak. Zij draait haar hand er dan ook niet voor om, om de kinderen mee te laten kijken met het scannen van de zeugen. Met een echo apparaat kan zij bekijken of een zeug daadwerkelijk drachtig (zeg maar zwanger) is. Dit kan zij zien vanaf 21 dagen na de inseminatie of dekking. In het begin stadium van de dracht (als een zeug nog maar kort zwanger is) kijkt zij vooral of zij vruchtzakken ziet, zwarte vlekken op haar scherm. Met de kinderen hebben we zeugen bekeken die al kort voor het werpen (zeg maar bevallen) zitten. Bij die zeugen kun je op het scherm al de contouren van de biggetjes zien. Voor zowel kinderen als de ouders een mooie ervaring. Bedankt Rita!

Nooit hetzelfde

En zo verloopt een bezoek van leerlingen, basisschool, voortgezet of middelbaar onderwijs, nooit hetzelfde. Hoewel we een programma voorbereid hebben, zorgt de rondleiding over het erf en het contact met de dieren altijd weer voor mooie ervaringen die je niet kunt voorbereiden. Het zijn vooral de vragen en opmerkingen van de kinderen die daarvoor zorgen. ‘De dokter is er.’ Dat was voor mij als boerin voor deze boerderijles weer het cadeautje van de ochtend. Heerlijk om mee te maken hoe deze kinderen het leven op de boerderij ervaren en dingen mogen leren over de varkens. Ik geniet ervan!

24 uur per dag, 7 dagen in de week; de zorg voor en om de varkens gaat eigenlijk altijd door. Hoewel dit intensief klinkt, valt het mee en is het varkens houden vooral veel structuur, wat vooral rust biedt.  Is dat dan niet saai? Zeker niet, die structuur, aandacht en ruimte zorgt juist voor rust bij de dieren. Een goede basis voor een beetje onrust op z’n tijd!

Dollende varkens

Een veel gestelde vraag hier op de boerderij is ‘hoe ziet je dag eruit?’ Meestal beantwoord ik die vraag met ‘veel uitmest werk’. Voor veel studenten klinkt dat niet echt als muziek in de oren. Op onze biologische varkenshouderij hebben alle dieren beschikking over stro in hun hokken. Dagelijkse verzorging betekent de hokken schoon en fris houden. Hoewel het fysiek best zwaar kan zijn, is het voor mij ook vooral een vorm van contact met mijn varkens. Het opnieuw instrooien van de dieren is pas het feestje. Dollende varkens die hun geluk niet op kunnen.

Maar hup! Ik kan niet te lang bij het hok blijven staren naar de vrijheid en blijheid die de varkens mij laten zien. Op een door de weekse dag spring ik dan rond 14:00 uur op de fiets om de kinderen weer van school te halen. Ja, dat gaat zo tussendoor. Even met hen wat drinken en iets lekkers erbij en hup we gaan weer naar buiten. De laatste hokken nog even verschonen.

Structuur

Dat is dagelijkse kost, maar de structuur zit ook vooral in ons vier weken systeem. Vierwekensysteem? Een aantal werkzaamheden komen elke vier weken terug. Insemineren, geboortes van nieuwe biggetjes, biggen van de moeder scheiden (spenen), hokken schoon spuiten, varkens wegen voor de slacht. Dit alles komt één keer in de vier weken voorbij. Zo’n planning klinkt saai, maar is ook uitermate praktisch, zeker binnen ons gezin met jonge kinderen. Er zijn specifieke dagen waarop het werk met de varkens extra tijd en aandacht vraagt. Met dit systeem kunnen we het goed inplannen en wordt de rust voor een ieder bewaard, ook voor de varkens.

Klinkt allemaal veel van hetzelfde; elke dag voeren, uitmesten, de verzorging van de dieren, elke vier weken geboortes, wegen van de dieren e.a. Zeker, maar na de dag als vorige week zaterdag, besef ik mij weer, geen dag is hetzelfde! Er stond een kinderfeestje uit Zwolle gepland.

Dollende kinderen

Het is ongeveer 13:30 uur als er eerst nog drie dames vanuit De Veldhoek bij onze varkens in de weide komen kijken. Zelf ben ik in de weer met stro voor het buitenhok. ‘Hebben jullie ook van die kleine biggetjes?’ ‘Zeker, afgelopen nacht zijn er nog biggen geboren!’ ‘Echt?’ ‘Kom maar mee, gaan we even kijken’. Heerlijk hoe enthousiast die dames de kraamstal inliepen en natuurlijk even wilden knuffelen. Met het plezier in hun ogen en een grote dankjewel liepen ze ons erf weer af.  

Ondertussen kwamen de auto’s voor het kinderfeestje al aangereden. En ja hoor, heel voorspelbaar, de kinderen stappen uit de auto en doen direct de vinger op de neus, ‘Het stinkt hier!’. Maar zo mooi, twee uur later staan ze met poep in hun handen tussen de grote varkens. ‘Deze is nog warm!’ Haha, fantastisch. Zo mooi hoe de kinderen al dollend tussen de varkens zich bewegen en in de weer zijn met het stro én de poep. Even geen planning of structuur. We laten ons leiden door de kinderen, wat zij leuk vinden. De varkens vinden het allemaal prima. De boerin trouwens ook!

Vieruurtje? Nog even niet

Het is vier uur als er nieuw bezoek het erf op komt lopen. Normaal ga ik voeren rond deze tijd, maar vandaag nog even niet. Het is het gezin via Wensstichting Drenthe. De kinderen hebben geen idee waar ze zijn. Dat duurt niet lang, want zodra we de kraamstal in lopen, wordt er plots een biggetje geboren. Wat een toeval en zoveel geluk voor de tiener die helemaal gek is van varkens. En zo mooi, hoe met name oma, zo bezorgd is om het pasgeboren biggetje, dat ze er bijna niet bij weg kan lopen. De tiener en haar broer zitten ondertussen te genieten van twee andere biggetjes die in slaap zijn gevallen op hun schoot. Wat een moment! Je hoeft dan niet veel te zeggen om te weten hoe waardevol dit voor een ieder is.

Wat een mooie zaterdag. Nee geen dag van structuur of veel van hetzelfde. Een dag van rennende en gillende kinderen, een dag van spontaan bezoek, een dag van hartverwarmende stilte en vooral plezier voor iedereen. Onrust en rust in één dag verweven. De varkens vinden het prima, de boerin ook!

Nooit gedacht, maar sinds de kinderen meer betrokken raken, is het begonnen. De varkens kregen namen. Fien, Karin, Lola…enkele namen van varkens op onze boerderij. Met al die namen is het er in de stal wel gezelliger op geworden. Maar die gezelligheid en liefde maakt het ook lastiger. Er komt een moment dat we afscheid moeten nemen van een varken.

Op de boerderij zijn alle facetten van het leven aanwezig, familie, vriendschap, liefde, seizoenen, leven en dood. Het is de kracht van de boerderij. Het levendige, de structuur, de ruimte en de rust en liefde die de dieren geven en die we van hen krijgen. Alle zeugen, lees moederdieren, die hier op het bedrijf zijn, zijn hier ook geboren. Onze kinderen zien ze opgroeien en groeien met ze mee en begonnen ze namen te geven. Karin van Othniël en Lola van Aniek. Dit waren echter twee jonge dieren, waarvan Karin eigenlijk al uitgekozen was om verkocht te worden aan de zorgboerderij.

Karin 2.0

Voor mij een onvergetelijk lastig moment. Othniël vertellen dat Karin weg zou gaan. We zaten aan de keukentafel en hij kreeg niet alleen tranen in zijn ogen, maar moest ook echt huilen. Oké, dit was voor mij een soort van vuurdoop. Door ze namen te geven, krijgen de kinderen een band met de dieren. Het geluk, Karin ging naar de zorgboerderij, daar zouden ze goed voor haar zorgen. Hij mocht mee Karin weg brengen, zelf vertellen dat ze Karin heet en wetende dat hij haar daar kon op zoeken. Het was goed zo. En zo mooi als kinderen zijn, als snel kon er in de stal een nieuwe Karin uitgezocht worden. Karin 2.0 heeft inmiddels voor de tweede keer biggen gekregen en blijft zijn maatje!

Max

En nu kwam er afgelopen weekend weer zo’n lastig moment. Terwijl ik op woensdagochtend de hokken van de vleesvarkens aan het verschonen ben, moet ik denken aan de jongen van 8 jaar, die elke zaterdag bij ons komt. Hij komt hier bij ons op de boerderij, binnen ons gezin, om te ontladen en op te laden. Hij houdt ervan om te spelen met onze kinderen en houdt van de fysieke ruimte en uitdaging die hier is. Af en toe helpt hij bij de werkzaamheden met de varkens. Het is mooi om van dichtbij te zien en ervaren hoe hij op zijn manier de varkens in zijn hart sluit. Het duurde dan ook niet lang of hij had ook zijn eigen varken, Max.

Het is de dag dat Max het erf zal verlaten. Max is het varken van hem. Hoe zal hij zich voelen vandaag? Zal hij erbij stil staan? Is hij nog verdrietig? Het zijn vragen die door mijn hoofd gaan. Afgelopen zaterdag vertelde ik hem dat woensdag Max weg zou gaan. Eerder had ik hem al verteld dat Max naar de slacht zou gaan, omdat ze te oud is geworden om nog een keer biggen te krijgen. Het is het leven op de boerderij, dieren worden geboren en verlaten naar verloop van tijd de boerderij ook weer. Het is oké.

Verdriet

Nu het moment gekomen is, zie ik in zijn ogen wat het echt met hem doet. Het is bijzonder mooi om te ervaren hoe hij in korte tijd die band had met Max, maar des te lastiger om hem dit te vertellen. Ik vraag hem of we zo nog even naar de zeugen gaan om Max nog even te knuffelen. Hij besluit met Jasper alvast naar de groep te gaan. Als ik even later aansluit zijn ze samen verdrietig. Wat een ontzettend mooi en waardevol moment.

En zo makkelijk als het lijkt, heeft ook hij weer een nieuw maatje uit gekozen, ‘Makker’. Een zeug die jonger is dan Max en dus nog langer bij ons op de boerderij zal blijven. Dag lieve Max, hallo Makker.

Geboortes, nieuw leven!  Afgelopen weekend zat ik er weer middenin. Een veel gestelde vraag ‘moet je daarbij helpen of gaat het allemaal vanzelf?’ ‘Moeten jullie erbij blijven?’ Ja, het gaat over het algemeen vanzelf, maar als de biggetjes eruit gerold zijn, dan begint voor ons de verzorging. Het is dan niet alleen overdag, maar ook in de avond en nacht een oogje in het zeil houden.

Het geboorteproces, het werpen zoals wij dat noemen in vaktaal, gaat over het algemeen vanzelf. Als de zeug goed gezond is, floepen de biggen er in een mooi tempo uit. Soms krijgt een zeug elf biggetjes, soms twintig, maar over het algemeen rond de zestien. Wist je dat er soms wel 500 gram verschil zitten tussen biggetjes die geboren worden? Ik zeg altijd het zijn geen koekjes die gebakken worden. Niet alle biggetjes zijn even groot en sterk wanneer ze geboren worden. En dan zijn we er voor hen.

Warmte

Lekker nat komt het biggetje uit de zeug gerold. Het damp komt eraf,  want in de buik was het 37 graden maar in het hok ongeveer 20 graden. Het is belangrijk dat de biggetjes direct na de geboorte melk gaan drinken wij de zeug. Dit is de eerste melk en noemen we biest, melk met extra veel antistoffen om te zorgen voor een goede weerstand. Maar die melk zorgt ook voor warmte en energie. Daarnaast zorgt de melk voor warmte en energie. Bij de geboorte heeft een biggetje niet veel energie, net genoeg om bij het uier te komen en te gaan drinken. Er zijn allerlei hobbels voor zo’n biggetje voordat die speen bereikt is en daadwerkelijk drinkt.

Op zoek naar de speen

Maar op weg naar de speen raakt het biggetje de weg weleens kwijt. Op een biologische varkenshouderij is het hok vrij groot. Het biggetje kan de weg kwijt raken. Wat er kan gebeuren is dat een biggetje achterin het hok belandt. Met name in de herfst en winter is het daar relatief koud en kan het biggetje snel onderkoeld raken. Warmte van een lamp en stro helpt hen. Eerst opwarmen. Een half uurtje later kom ik terug en neem ik het biggetje mee naar het uier van de zeug. Nu heeft het biggetje de kracht om te gaan zuigen aan de speen.

Concurrentie

Wist je dat niet alle zeugen evenveel spenen hebben en dat de grootte van de spenen ook enorm verschilt? Die grootte van de spenen zorgt ervoor dat kleine biggetjes soms moeilijk een speen kunnen pakken met hun kleine bekje. Of wat als je net te klein bent en weinig energie hebt om bij de speen te komen hoog aan de buik? En dan heb je ook nog al die broertjes en zusjes die soms groter en sterker zijn dan jij en ook graag die speen willen! Dan is de boerin er voor je. Tijdens het geboorteproces houd ik een oogje in het zeil om vooral de zwaksten en de kleinsten een duwtje in de rug te geven, de juiste richting op te wijzen. En hebben ze eenmaal dat bekje om de speen en zie ik dat het biggetje mooi zuigt? Dan weet ik, dit biggetje heeft de weg weer gevonden. Het zit goed, het komt goed!

Nee, dat is niet wat onze zoon Jasper van 8 jaar zegt, nee onze dochter van 4 jaar. Mooi toch hoe zij onder de indruk is van de nieuwe stal die op ons erf gebouwd word. En wat een complimenten voor de mensen die hem bouwen en geholpen hebben bij het ontwerp. Het is nu vakantie dus even rust op het erf, maar afgelopen maanden was er veel werkvolk op de dam.

Voeding uit de regio

Afgelopen periode is er veel gebeurd op Nieske’s Erf. Nadat we gestart waren met de sloop van de oude biggenschuur, werd ook een start gemaakt met vernieuwing van het voersysteem in de schuur van de vleesvarkens. Wij hebben geïnvesteerd in een voerkeuken. Voerkeuken? Opslag voor hele graankorrels, een hamermolen die de korrels tot meel slaat en een opslag voor het gemalen product. Vervolgens wordt het dan met een voercomputer per hok afgewogen en weggebracht. Hiermee kunnen wij een deel van het voer van de varkens maken met eigen geteelde producten en/of in samenwerking met biologische akkerbouwers. Onze ambitie is om zoveel mogelijk voeding van de varkens uit de regio te halen. Met deze investering zetten we daarmee een stap in die richting.

Dichterbij de natuur

Tegelijkertijd is de bouw van de nieuwe schuur voor zeugen met hun biggen begonnen. Het loopt vlot en al snel lijkt het op de tekening die Boxebeld Agri Bouwadvies heeft gemaakt. Nadat we enkele jaren geleden in Duitsland op bezoek zijn geweest bij een varkenshouder met eenzelfde systeem, hebben we onze eigen ideeën en wensen verder uitgewerkt. Meer natuurlijke omstandigheden voor het varken. Er komen geen zijwanden in de schuur, de zeugen met hun biggen krijgen ieder en hut waarin ze kunnen slapen, schuilen en warmte vinden. Tegelijkertijd is de rest van de schuur lekker open met veel frisse lucht en zonlicht. Met een band onder de roosters scheiden we de poep van de plas waardoor er minder emissie van ammoniak is. Met een sedumdak laten we de ronde schuur mooi op gaan in de natuur.

Sla, bruine bonen en uitgebakken spekkies

Naast de voerkeuken en de nieuwe schuur, zijn afgelopen maand ook de voerstations voor de zeugen in de groep vernieuwd. Een spannende tijd met al die investeringen, maar klaar voor de toekomst, komen ook even herinneringen uit mijn jeugd voorbij. Met al die werkmannen over de vloer, denk ik aan de melkmonteur die vroeger zo maar om 10:00 aan kwam bij mijn ouders om koffie te drinken. Hij wist dat hij dan altijd koffie kreeg. Of de sla met bruine bonen en uitgebakken spekkies, waar de mannen van de loonwerker graag voor aanschoven bij ons drukke gezin met 6 kinderen. Het is dan ook even wennen dat de bouwvakkers hier nu zelf een eigen keet hebben en zelf voor koffie zorgen. Het blijft dan toch fijn om af en toe een gehaktbal of iets lekkers om de deur te zetten. Voor mij is het iets van vroeger, dat werkvolk gewoon aan de tafel bij het gezin mee eet en drinkt.

Trots

Verbouwingen zijn druk en brengen soms de nodige spanning met zich mee, maar nu kijk ik er ook vooral met trots naar. Erf betreders zijn onder de indruk van de houten spanten met het ronde dak en het open karakter van de schuur. Maar dat alles komt op de achtergrond als onze dochter Aniek van 4 jaar zo onder de indruk is dat ze zegt ‘later wil ik ook stallen gaan bouwen, wauw wat mooi!’ Laten we zeggen een mooi compliment voor de mannen van BajoBouw die hier aan de slag zijn.

Velen vinden de kleine biggetjes schattig. Die zouden ze zo mee naar huis willen nemen. ‘Maar weet u mevrouw, na een jaar zijn ze zo groot.’ Ik wijs naar een zeug die iets verderop in de stal ligt. Het is een moeder varken die voor de eerste keer biggen heeft gekregen. Wist je dat die dan ruim 1 jaar oud is en ongeveer 200 kilogram weegt? Tja, dan wordt de situatie wel iets anders…

Situatie is anders, maar het gevoel dat ze ons kunnen geven zeker niet. Klein of groot, ieder varken heeft zijn eigen unieke eigenschappen, waarmee ze ons een blij gevoel geven.

Kleine pasgeboren biggetjes zijn schattig. Je kunt ze gemakkelijk knuffelen, ze zijn zo klein, zacht en warm. Ze kunnen als een blok in slaap vallen op je arm. Schattig en ontzettend rustgevend!

Kleine biggetjes worden groot en na ongeveer 2 weken zijn het al biggen die onstuimig door het hok rennen en met elkaar spelen. Ze zijn nieuwsgierig geworden en kunnen ook ontzettend schrikken van onverwachte bewegingen. Rakkers zijn het. Maar ook dat geeft een gevoel van blijdschap, een glimlach op je gezicht!

Onstuimig

Daarna komt een periode op onze boerderij, waarbij het directe contact met de varkens minder gemakkelijk en prettig is. Na ongeveer zes tot acht weken leeftijd worden de biggen bij de zeug weggehaald, wij noemen dat spenen. Dan worden het pas echt onstuimige dieren. Schrikken, nieuwsgierig, spelen; het zijn echte pubers die plezier beleven aan de ruimte en bewegingsvrijheid die ze hebben. Soms wat los geslagen, zijn hun sterke neus en scherpe tanden soms echt intimiderend. Is een varken dan gevaarlijk? Nee, zeker niet op deze leeftijd van zeg ongeveer 5 maanden. Het is vooral de onstuimigheid wat ervoor kan zorgen dat ze in je kuiten happen of je omver lopen. Maar het blijven mijn varkens waar ik een blij gevoel van krijg. Wie wordt nu niet blij van de gezelligheid waarmee de varkens door het hok rennen, van voor naar achteren en weer terug? Of het gesmak als ze met z’n allen tegelijkertijd aan het eten zijn? Het blijven vrolijke dieren met hun nieuwsgierigheid.

Knuffelberen

Ja, en dan nog even de zeug! ‘Wat zijn ze groot!’ ‘Zijn ze niet gevaarlijk?’ Vraagt mevrouw zich hardop af, als ze de schuur met alle zeugen in loopt. Ze liggen in één grote groep, lekker in het stro te relaxen. Met hun ruim 200 kilogram zijn het zeker enorme beesten. En soms is het even schrikken als ze tegen elkaar aan het bekvechten zijn. Een harde snauw klinkt er dan intimiderend door de schuur. Niet heel fijn. Maar als mevrouw er even naar kijkt,  blijkt al snel dat ook deze dieren eigenlijk grote knuffelberen zijn. Ze zijn heel benaderbaar en stralen rust uit. Het is een heerlijk relaxed gevoel om er even tegenaan te liggen. ‘Niet te lang hoor, want dan val jezelf als een blok in slaap.’

Beleid, politiek, regels, stikstofcrisis; termen waar ik weinig mee heb. Vreemd zou je denken, als boerin moet je daar juist middenin staan, zeker in deze onzekere en wat mij betreft onnozele tijd. Waar gaan we heen met z’n allen?

Ik sta er niet middenin, maar Jeroen wel. En gelukkig zijn wij een team. Niet alleen ons gezin, maar ook ons bedrijf. Gelukkig mag ik zorg dragen voor de dagelijkse verzorging van de dieren en het erf, maar is Jeroen er voor alle belangrijke zaken erom heen!

Wat mij betreft hoort boeren en horen boeren bij Nederland. We produceren niet alleen kwaliteit goed voedsel, maar het is ook geschiedenis, families, generaties die zorg dragen voor de natuur en dag en nacht klaar staan voor de dieren. En niet te vergeten de maatschappelijke waarde van de boerenbedrijven en het platteland. Het is een plek voor jong en oud om rust, structuur en ruimte te vinden. Iets wat we in de hectiek van alle dag soms helemaal uit het oog zijn verloren. Het is een cultuur of leven, van samen de schouders eronder, samen zorgen voor.

En dat is juist waar ik voor sta. Afgelopen jaar heb ik me af gevraagd hoe ik boerin wil blijven, wat maakt nu écht leuk, waar krijg ik energie van en hoe wil ik hier in de toekomst mee verder. Het lijkt nog maar zo kort geleden dat ik biologisch varkenshouder ben geworden, maar al zoveel mensen ontmoet en gevoelens binnen laten komen.

Waardevolle verbinding

Al meerdere jaren geleden werd ik gegrepen door het effect wat dieren op mensen hebben. Bijzonder intens, rustgevend en zo betekenisvol. Vanuit mijn nuchtere opvoeding had ik dat nooit zo ervaren. Afgelopen jaren werd ik niet alleen geraakt door verhalen en achtergronden van stagiaires, maar ook hoe wij mogen ervaren hoe onze pleegzoon zich thuis voelt in ons gezin en op de boerderij. Hoe in de begin periode vooral de taakjes op de boerderij hem verder hebben geholpen. En vorig jaar werd ik ook écht geraakt door een serie op televisie; jongeren die uitvallen op school. Veelal jongeren die in het verleden, in hun kinderjaren, niet volledig kind hebben kunnen zijn. Het raakte mij, dat dat gemis hen later zo voor de voeten loopt.

Hoewel er veel over boeren gezegd en geschreven wordt, wij hebben zoveel moois. Daar ga ik voor. Wij kunnen zo betekenisvol zijn voor specifieke doelgroepen. Kinderen hebben mij gegrepen en vooral wat de boerderij voor hen kan betekenen. Dus varkens eruit, kinderen erin!

Gastgezin

Nee, zo kort door de bocht is het niet. Varkens zijn te leuk, nieuwsgierig en uitdagend. Maar we hebben wel afscheid genomen van een deel van onze varkens. Zo komt er tijd, ruimte en energie voor kinderen. Kinderen die uitkijken naar een moment in de week waarop ze zich kunnen verheugen. Nieske’s Erf mag een gastgezin zijn voor deze kinderen.

Twee maanden eerder viel zijn naam nog bij ons aan tafel. ‘Xavier hebben we ook nooit meer iets van gehoord.’ We spraken met elkaar over hoe en wat verder met de varkens in de weide en de aanplant die wij ruim vier jaar geleden daarvoor gedaan hebben, het voedselbos. En ja hoor, op maandagavond kregen we en berichtje ‘of we morgen thuis zijn; ik ben in de buurt, dan kom ik rond de middag even om te kijken hoe het met de aanplant gaat,’ schreef Xavier San Giorgio.

Dat het al enige tijd geleden is dat Xavier hier was bleek wel toen hij aanschoof bij ons aan tafel. ‘Ben jij een vriendje?’,  vraagt hij aan Othniel. De geboorte van Aniek wist hij nog, maar Othniel kijk hij vooral vragend aan. ‘Nee zeker niet, ik woon hier.’ Wij leggen hem uit dat Othniel hier sinds 2019 woont en ook bij ons mag blijven wonen. Hij is onze pleegzoon. Dan merk je pas hoe snel de tijd is gegaan.

In 2016 zijn wij in contact gekomen met Xavier na de winst van ‘het beste idee van Varkensland’. Ik had daar mijn idee gepresenteerd om een voedselbos voor varkens te starten, zodat wij varkens kunnen houden op een nog natuurlijker wijze. Het voedselbos zou moeten zorgen voor voeding van de varkens door de vier seizoenen heen. Het leuke van ‘het beste idee van Varkensland’ is juist dat je met mensen in contact komt buiten de agrarische bubbel. Het vergroot je netwerk en is tevens een mooie duw in de rug geweest om idealen verder uit te werken.

Xavier heeft samen met ons een plan bedacht om het voedselbos te integreren in ons bedrijf en op en rondom ons erf. Hij is onder andere landschapsarchitect en heeft veel praktijk ervaring met voedselbossen. En varkens?  Dat was nieuw voor hem. In de tijd dat hij voor ons een ontwerp heeft gemaakt, is hij afgereisd naar Amerika om te kijken hoe Joel Salatin omgaat met de natuur en de dieren, waaronder varkens, binnen zijn landbouwbedrijf.

In 2017 hebben we de eerste aanplant gerealiseerd voor de basis van een meerjarig plan. Door de tijd heen hebben wij er weinig aandacht besteedt. Enerzijds om het te laten groeien, anderzijds door de tijd en energie die de basis van ons bedrijf (de varkens en de vleesverkoop) en ons jonge gezin van ons vraagt. De prioriteit voor het voedselbos was er niet. Juist mooi dat Xavier nu aanwaait.

Na een rondje gelopen te hebben door de aanplant, zitten Xavier en ik nog even aan de picknick tafel bij te praten over de overgelopen jaren en de ontwikkelingen op ons erf en met ons bedrijf. Er zijn veel dingen veranderd en er staan behoorlijk wat veranderingen aan te komen. (daarover later meer). Het is goed om dit soort dingen met elkaar te delen, zodat Xavier in het proces blijft van hoe we het voedselbos willen betrekken in onze visie, ons bedrijf en hoe we dit nog meer kunnen benutten. Hoewel we hem ruim 5 jaar niet gezien hadden, was dit een goed weerzien en effectieve middag. Niet allen voor ons, maar ook voor de laatste vakantiedag van Xavier. Op de valreep kon hij nog een filmpje maken van het balen persen.  Iets wat voor ons heel normaal is, maar voor hem toch bijzonder.

Een enthousiaste fotograaf zorgde ervoor dat ik door de modderpoel van de varkens ging rennen en er ook nog even in ging zitten voor een unieke foto. Die foto heeft mij nog lang achtervolgd tijdens bijeenkomsten van De Groene Weg. Een mooie herinnering aan iets wat nu beëindigd is.

Afgelopen januari hebben Jeroen en ik besloten om onze overeenkomst met De Groene Weg op te zeggen. Dit betekent dat onze vleesvarkens niet meer naar hen gaan voor de slacht, maar per 1 augustus gaan deze (voor het grootste deel) naar Deli Harmony. Kortom, we hebben een nieuwe afnemer van onze varkens.

Deli Harmony is evenals De Groene Weg een biologische slachterij in Nederland. Zij onderscheiden zich door de overheerlijke vleeswaren en worstensoorten. Wat ons aanspreekt is het eigen merk, St. Hendrick, waarmee het herkenbaar in de Nederlandse supermarkten en biologische winkels te vinden is. Bovendien herkennen wij ons in de passie die de eigenaar Henk van Oers heeft voor het slagersvak en ontwikkeling van nieuwe producten.

Onze aanmelding bij De Groene Weg destijds had indruk gemaakt. ‘Ik kan me nog goed jullie aanmelding en de enorme motivatie die daaruit sprak om de overstap naar bio te maken. Die brief heeft op iedereen die toen lid was van het marktoverleg veel indruk gemaakt’, aldus de directeur van De Groene Weg. Het was een brief geschreven vanuit het hart en nu ook de keus om de samenwerking te stoppen komt uit het hart. Afgelopen jaar merkte ik dat ik steeds verder af kwam te staan van de keten, waar ik me juist al die jaren zo thuis had gevoeld. Dat voelde niet meer goed.

Saamhorigheid

Het zijn niet alleen de foto’s die mij herinneren aan een mooie tijd binnen de Groene Weg, maar ook de saamhorigheid onder collega varkenshouders, de promotieactiviteiten en het bestuurswerk waar ik me voor ingezet heb. Ik ben geraakt door de reacties van collega’s over de stap om de samenwerking op te zeggen. De verbazing die sommigen uitspraken, maar nog meer de waardering voor mijn inzet binnen de keten. Nooit zo bij stil gestaan… aangezien ik alles doe vanuit het plezier dat ik eraan beleef en de mensen die ik daarmee ontmoet. Bovendien heb ik altijd het gevoel gehad dat we het samen deden als leveranciers van De Groene Weg. Eerlijk? Dat zal ik zeker gaan missen, die onderlinge band met de collega-varkenshouders binnen de keten. Maar het is goed zo!

Vanaf volgende week gaat een deel van onze varkens naar Deli Harmony. Daarnaast werken we ook samen met Grutto.com en blijven we mooie producten varkensvlees onder onze eigen naam maken, Neimeijers vlees van Nieske’s Erf.

29 kinderen van groep 6 van Basisschool De Linderte uit Raalte komen op bezoek. ‘We fietsen rond half 9 van school weg, dus je kunt ons rond 9 uur verwachten!”, zegt juf Anouk tegen mij aan de telefoon. De leerlingen komen voor een boerderijles. Op school zijn ze namelijk bezig met het thema Noord Nederland en boerderijleven. Daar past een uitje naar de boerderij uitstekend in!

Rond 9 uur hoor ik de kinderen in de verte al aankomen. Eenmaal van de fiets gestapt, willen de eerste jongens uit enthousiasme al direct het erf op rennen. De rood witte ketting voor ons erf is een mooie blokkade om even de rust te bewaren. ‘Wie er overheen durft, krijgt een duik in de modderpoel en dat is niet alleen fris, maar je zult ook nog lang stinken naar modder’, zeg ik als een soort dreigement… Maar het werkt en de kinderen blijven geduldig staan.

29 kinderen in één keer is best veel, dus ik deel ze op in groepjes. Ik heb een aantal kennis- en doe-opdrachten voorbereid en daarmee start een deel van de groep. Dit doen ze zelfstandig, met af en toe een beetje hulp van onze stagiaire Qin en de ‘meefietsmoeders’. Ze leren over de voeding van de varkens, ze duiken in een boodschappentas met verschillende producten en keurmerken, maar ze leren ook over een gezonde bodem. Het zoeken van regenwormen is natuurlijk één van de leukste onderdelen!

Ondertussen gaat het andere deel van de groep met mij mee de stallen in om dichterbij de varkens te komen en deze zelfs te kunnen vasthouden, knuffelen en aaien. Wist je dat een varken een hele sterke neus heeft? Dat ze bij ons zowel binnen als buiten kunnen liggen? Wat is het een belevenis voor de leerlingen en wat een mooie vragen komen er weer voorbij.

Leren van elkaar

Niet alleen de kinderen leren van alles tijdens deze boerderijles, maar ook ik leer elke keer weer. De vragen die zij mij stellen, doen mijn ogen weer openen en anders kijken naar bepaalde zaken. Na een korte pauze met even ravotten in het stro en wat eten geven aan de varkens, draaien we om en mag de andere groep met mij mee voor de rondleiding. Iedere groep is weer anders, dus ook elke rondleiding is weer anders. Dat geeft zoveel energie!

Rond 12 uur moeten we toch echt afronden. De tijdsplanning blijft altijd lastig. In mijn dagelijks werk lijkt de dag altijd te kort, maar ook tijdens zo’n boerderijles vliegt de tijd voorbij. Op de boerderij is zoveel te beleven en de vragen van de leerlingen blijven maar komen. Ieder moment zien of ontdekken ze weer iets nieuws om in te duiken.

Lijkt het jou (of je kind!) ook leuk om dit een keer mee te maken? Kijk dan eens samen met je leerkracht op de website van Boerderij Educatie Salland-Vechtdal en boek een leuke les bij ons of een collega boer(in)!